Hoe overleven muggen de winter?
Het lijkt nog maar zo kortgeleden: massaal in de winterkleding met de snijdende koude wind in je gezicht, kachels op volle kracht en de schaatsen in het vet. Deze week is daar toch echt een einde aan gekomen, de zon brak door en het kwik steeg snel. De lente is begonnen! Met alle voor- maar helaas ook nadelen van dien. Niet alleen wij mensen genieten van het opwarmende weer, ook de insecten voelen de stijgende temperaturen en komen maar al te graag weer tevoorschijn. Wespen, vliegen, bijen en last but not least muggen lijken uit het niets weer te verschijnen en worden weer actief. Maar waar zijn deze beestjes eigenlijk de hele winter gebleven?
muggen overwinteren
Muggen zijn (helaas) bijzonder veerkrachtige insecten. De mug zoals wij die vandaag de dag kennen is evolutionair gezien de afgelopen 50 miljoen jaar niet of nauwelijks veranderd. Dit betekent dat muggen de ijstijd hebben overleefd-- dan is de gemiddelde Nederlandse winter natuurlijk een eitje. Zodra de dagen korter worden en de temperaturen afkoelen gaat het vrouwtje van de huissteekmug over op een ander dieet: in plaats van het gebruikelijke bloed, legt ze reserves aan door zich te voeden met nectar. Nectar is normaal alleen gereserveerd voor de mannelijke huissteekmug, maar die overleven de winter sowieso niet.
Vervolgens zoekt de vrouwelijke huissteekmug een beschut
plekje om te overwinteren; dit kan buiten tussen het brandhoud zijn, in een pot
planten of lekker warm binnen in de huiskamer. Dan begint het echte werk, of
beter gezegd, het gebrek aan werk: de mug gaat in diapauze, een fysiologische
staat die vergelijkbaar is met de winterslaap. In de diapauze daalt de
activiteit van de stofwisseling en wordt de mug bestand tegen extreme
omgevingsfactoren, oftewel kou. Het bijzondere van de mug is dat deze in elke
levensfase: als eitje, larve én als volwassen mug in de diapauze kan
overwinteren.
de winterslaap van muggen
In de diapauze ligt echter ook een nadeel voor de mug: de diapauze onderscheidt zich van de winterslaap doordat deze alleen getriggerd kan worden door hele specifieke interne én externe omstandigheden, en kan ook alleen weer door specifieke stimulansen onderbroken worden. Wanneer een mug dus in warmere periodes eenmaal uit diapauze “ontwaakt”, en er breekt plots weer een periode van vorst aan, kan de mug niet snel genoeg terugschakelen naar de diapauze en sterft ze alsnog. Zo heeft ons wispelturige Nederlandse weer toch nog een voordeel!
Een manier om muggenoverlast te voorkomen is dus door te zorgen dat ze de winter überhaupt niet overleven. Geef ze geen kans om een beschut plekje bij jouw huis te vinden en dek bijvoorbeeld brandhout goed af. Om ook de overwintering van eitjes en larven te voorkomen zorg je dat er geen plasjes stilstaand water achterblijven. De meest effectieve manier om muggen buitenshuis te houden is natuurlijk door middel van een goede raamhor en hordeur.
Wil je nog meer te weten komen over muggen en hoe je overlast van deze insecten kunt voorkomen? Lees dan ook onze blog “Alles over muggen”.
